یائیر لاپید کیست؟ | خط و نشان مقام اسرائیلی برای عربها با اشاره به ایران
رویداد۲۴ | یائیر لاپید، رهبر مخالفان کنونی اسرائیل، بار دیگر با سخنانی تند و تهدیدآمیز توجه رسانهها را به خود جلب کرده است. او در گفتوگو با یک رسانه عربی در امارات متحده عربی، کشورهای عربی را از «فریب خوردن از سوی غزه» بر حذر داشت و گفت: «به دست بلند اسرائیل نگاه کنید»، کنایهای واضح به اقدامات نظامی اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه علیه ایران. این اظهارات در شرایطی مطرح شد که تنشهای منطقهای بهویژه در غزه و مرزهای شمالی اسرائیل به اوج خود رسیده است.
این اظهارات لاپید، نهتنها نشان از نگاه تهاجمی او به پرونده ایران و فلسطین دارد، بلکه بیانگر تلاش او برای شکلدهی مجدد به روایت اسرائیل در جهان عرب نیز هست. اما مردی که امروز چنین صریح سخن میگوید، کیست و چگونه به این جایگاه رسید؟
یائیر لاپید کیست؟
یائیر لاپید در ۵ نوامبر ۱۹۶۳ در تلآویو به دنیا آمد. پدرش "تامی لاپید" روزنامهنگار و وزیر دادگستری سابق اسرائیل بود و مادرش "شولامیت لاپید" نیز نویسنده و نمایشنامهنویس مطرح است. ریشههای خانوادگی او از اروپا میآید: پدربزرگش در اردوگاه مرگ ماوتهاوزن کشته شد و مادربزرگش در آشویتس به قتل رسید. لاپید کودکیاش را در تلآویو و لندن گذراند و به دلیل اختلال یادگیری، دبیرستان را بدون مدرک به پایان رساند.
پس از خدمت نظامی بهعنوان خبرنگار نظامی در نشریه ارتش اسرائیل، به سرعت وارد دنیای رسانه شد. او در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی با برنامههای تلویزیونی پرمخاطب به شهرت رسید و از اواخر دهه ۸۰ تا ۲۰۱۰ نویسنده چندین کتاب داستانی، شعر، رمان و فیلمنامه شد.
صعود سیاسی با یش عتید
لاپید در ژانویه ۲۰۱۲ رسماً از دنیای رسانه خارج شد و حزب میانهگرای یش عتید را تأسیس کرد. در انتخابات ۲۰۱۳، این حزب تازهتأسیس موفق به کسب ۱۹ کرسی در کنست شد و لاپید بهعنوان وزیر دارایی در کابینه بنیامین نتانیاهو منصوب شد. اگرچه عملکرد اقتصادی او با انتقادهایی همراه بود، اما در همان سال از سوی جرزالمپست به عنوان تأثیرگذارترین یهودی جهان معرفی شد.
پس از خروج از دولت نتانیاهو در ۲۰۱۴، لاپید و حزبش به اپوزیسیون پیوستند. او تلاش کرد با شعارهای ضدفساد، تقویت نظام آموزشی، توسعه روابط خارجی و اصلاحات مدنی توجه افکار عمومی را جلب کند.
نخستوزیری کوتاهمدت یائیر لاپید
در پی بنبست سیاسی در اسرائیل، لاپید در سال ۲۰۲۱ با ائتلافی شکننده و متنوع به همراه نفتالی بنت، دولت را تشکیل داد. او در ابتدا وزیر خارجه و نخستوزیر جانشین شد و سپس در ژوئیه ۲۰۲۲ پس از استعفای بنت، به نخستوزیری رسید. دوران نخستوزیری او تنها ۱۸۱ روز به طول انجامید؛ کوتاهترین دوره نخستوزیری دائم در تاریخ اسرائیل. با این حال، او در این مدت کوتاه موفق شد سفارتهای اسرائیل در ابوظبی، رباط و منامه را افتتاح کند و روابط با کشورهای عربی را توسعه دهد.
در این دوره همچنین شاهد درگیری محدود نظامی با گروه جهاد اسلامی فلسطین در غزه بودیم که به گفته ناظران، با موفقیت نظامی اسرائیل و بدون ورود به درگیری گسترده با حماس خاتمه یافت.
بازگشت به اپوزیسیون و چالش با نتانیاهو
پس از انتخابات نوامبر ۲۰۲۲، حزب لاپید یعنی "یش عتید" با ۲۴ کرسی، دومین حزب بزرگ کنست شد و او مجدداً به عنوان رهبر اپوزیسیون برگزیده شد. در جریان اعتراضات گسترده علیه اصلاحات قضایی دولت نتانیاهو در سال ۲۰۲۳، لاپید یکی از رهبران اصلی مخالفان بود.
در دوران جنگ غزه نیز با وجود انتقاد از ساختار دولت جنگی پیشنهادی نتانیاهو، خواهان تشکیل کابینه اضطراری ملی شد. او همچنین از بسته شدن سفارت اسرائیل در ایرلند انتقاد کرد و آن را پیروزی برای «ضدیهودیان و دشمنان اسرائیل» خواند.
رویکردها و دیدگاههای سیاسی لاپید
لاپید خود را یک سیاستمدار میانهگرا معرفی میکند. او از تشکیل دو کشور مستقل برای اسرائیل و فلسطین حمایت میکند، اما در عین حال تأکید دارد که شهرکهای بزرگ کرانه باختری باید در کنترل اسرائیل باقی بمانند. او خواهان حفظ یکپارچگی اورشلیم است و اعتقاد دارد تنها با جداسازی دو ملت میتوان امنیت و یهودیبودن اسرائیل را تضمین کرد.
در حوزه اجتماعی، او از ازدواج مدنی، حملونقل عمومی در روزهای شنبه (شَبَت) و برابری جنسیتی و دینی دفاع میکند. بهویژه انتقادهای او از نفوذ خاخامهای ارتدوکس در سیاست اسرائیل، مورد توجه سکولارها بوده است.
لاپید و ایران
یائیر لاپید در مواضعش درباره ایران همواره رویکردی تند و صریح داشته است. او بارها از لزوم مقابله جدی با برنامه هستهای ایران سخن گفته و از حامیان تحریمهای شدیدتر بوده است. در ژوئیه ۲۰۲۵، در دیدار با وزیر خارجه امارات، مجدداً بر "خطر جمهوری اسلامی برای ثبات منطقه" تأکید کرد.
آینده سیاسی یائیر لاپید
در مارس ۲۰۲۴، لاپید نخستین انتخابات داخلی حزب "یش عتید" را با اختلاف اندک برد و جایگاه رهبری حزب را حفظ کرد. تحلیلگران میگویند در غیاب یک رقیب جدی در جناح میانهرو، لاپید همچنان یکی از گزینههای اصلی برای بازگشت به نخستوزیری در دورههای بعدی است.
کلام آخر
یائیر لاپید ترکیبی است از یک روزنامهنگار کهنهکار، یک دیپلمات فعال و یک سیاستمدار میانهرو با جاهطلبیهای آشکار. مواضع تند او علیه ایران و رویکردهای سکولار و اصلاحطلبانهاش در داخل اسرائیل، او را به چهرهای برجسته در سیاست معاصر این رژیم تبدیل کرده است. تهدید تلویحی اخیرش به کشورهای عربی، نشانهای است از نگاه ژئوپلیتیکی لاپید که در آن، قدرتنمایی اسرائیل مکمل دیپلماسی منطقهایاش تلقی میشود.
